شهرستان بافقشهرستان بافق، در مشرق استان یزد، در جنوب کویر لوت قرار گرفته است. ۱ - مشخصات جغرافیایی شهرستان بافقاز شمال و شمال غربی به شهرستان اردکان، از شمال شرقی به شهرستان طبس، از مشرق به شهرستانهایِ کرمان و زرند، از جنوب به شهرستان رفسنجان و از مغرب به شهرستانهای یزد و مِهریز محدود است. کوه بافق (بلندترین قله: ۲۰۲، ۲ متر) و بدبخت کوه (بلندترین قله: ۲۴۹، ۲ متر) در مغرب آن واقع است. رودِ شور، که از دهستان نُوقِ رفسنجان سرچشمه می‌گیرد، از این شهرستان می‌گذرد و به چاله بافق (یا کویر دَراَنْجیر) در مغرب شهر بافق، می ریزد. بافق منطقه خشک است. رطوبت آن در تابستان به ۵ و در زمستان به ۱۵ درصد می‌رسد. بارندگی سالیانه از ۱۰ تا ۲۰ میلیمتر است. بادهای محلی، با طوفانهای سخت، در بهار و تابستان و پاییز از شمال غربی به جنوب شرقی می‌وزد. دهکده های جنوب شرقی بافق در دامنه کوهستان، و روستاهای غربی آن در دشت قرار دارد. آب زراعی آن‌ها از چند رشته قنات تأمین می‌شود. [۱]
ایران، وزارت کشور، اداره کل آمار و ثبت احوال، کتاب جغرافیا و اسامی دهات کشور، تهران ۱۳۲۹ـ۱۳۳۱ ش، ج ۳.
[۲]
مسعود کیهان، جغرافیای مفصل ایران، تهران ۱۳۱۰ـ ۱۳۱۱ ش، ج ۲.
۲ - محصولات شهرستان بافقمحصولات عمده آن گندم و جو و پنبه است. باغداری و کشت زعفران و خرما در شهرستان بافق رواج دارد و خرمای آن صادر می‌شود. از گیاهان رنگی روناس در آن می‌روید. پرورش گوسفند، بز و بویژه شتر از فعالیتهای دامپروری این شهرستان است. ۳ - راه‌های شهرستان بافقجاده خاکیِ یزد ـ بافق، به طول ۱۲۰ کیلومتر، و جاده خاکی بافق ـ بِه'اباد، به طول ۱۰۰ کیلومتر، در آن امتداد دارد. راه آهن یزد به کرمان و راه اصلی یزد به بافق از آن و از کویر بافق می‌گذرد. ۴ - معادن شهرستان بافقسنگ آهنِ معادن غنی آن، پس از استخراج، با قطار به کارخانه ذوب آهن اصفهان منتقل می‌شود. معدن سرب در زیرکان (مشرق بافق)، معادن آهن و منگنز در کوه چُغارت (شمال شرقی شهر بافق) و معدن مس در بهاباد قرار دارد. در تقسیمات کشوری ۱۳۱۶ ش جزو بخشهای شهرستان یزد در استان دهم (اصفهان)، و در تقسیمات کشوری ۱۳۶۶ ش جزو شهرستانهای استان یزد و مشتمل بر بخشهای مرکزی (حومه) و بهاباد بوده است. جمعیت شهرستان بافق در سرشماری ۱۳۶۵ ش، ۲۷۳، ۳۶ تن بوده است، که ۴ر۶۶ درصد آن شهرنشین و ۶ر۳۳ درصد آن روستانشین بوده اند. اهالی آن مسلمان و شیعی مذهب اند. [۳]
ایران، وزارت کشور، اداره کل آمار و ثبت احوال، کتاب جغرافیا و اسامی دهات کشور، تهران ۱۳۲۹ـ۱۳۳۱ ش، ج ۳.
[۴]
مسعود کیهان، جغرافیای مفصل ایران، تهران ۱۳۱۰ـ ۱۳۱۱ ش، ج ۲.
۵ - فهرست منابع(۱) آشنایی با پروژه راه آهن دو خطه بندرعباسـبافق، فصلنامه راه و ترابری، سال اول، ش ۱ (پاییز ۱۳۷۰). (۲) ایران، وزارت جهاد سازندگی واحد آمار و برنامه ریزی، فرهنگ اقتصادی دهات و مزارع استان یزد، تهران ۱۳۶۳ ش. (۳) ایران، وزارت دفاع، اداره جغرافیایی ارتش، فرهنگ جغرافیایی آبادیهای کشور جمهوری اسلامی ایران، ج ۸۳: یزد، تهران ۱۳۶۹ ش. (۴) ایران، وزارت راه و ترابری معاونت ساختمان و توسعه شبکه راه آهن، گزارش راه آهن بافق ـ بندرعباس، تهران ۱۳۷۱ ش. (۵) ایران، وزارت کشور، قانون تقسیمات کشور و وظایف فرمانداران و بخشداران، مصوب ۱۶ آبان ماه ۱۳۱۶، تهران ۱۳۱۶ ش. (۶) ایران، وزارت کشور، اداره کل آمار و ثبت احوال، کتاب جغرافیا و اسامی دهات کشور، تهران ۱۳۲۹ـ۱۳۳۱ ش، ج ۳. (۷) ایران، وزارت کشور، حوزه معاونت برنامه ریزی و خدمات مدیریت دفتر تقسیمات کشوری، اجرای قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری، تهران ۱۳۶۶ ش. (۸) محمدمفیدبن محمود بافقی، جامع مفیدی، چاپ ایرج افشار، تهران ۱۳۴۰ـ۱۳۴۲ ش. (۹) حسینعلی رزم آرا، فرهنگ جغرافیایی ایران (آبادیها)، ج ۱۰: استان دهم (اصفهان) تهران ۱۳۵۵ ش. (۱۰) زین العابدین بن اسکندر شیروانی، بستان السّیاحه، تهران (۱۳۱۵ ش). (۱۱) مسعود کیهان، جغرافیای مفصل ایران، تهران ۱۳۱۰ـ ۱۳۱۱ ش، ج ۲. (۱۲) محمدبن ابراهیم، تاریخ کرمان: سلجوقیان و غز در کرمان، چاپ باستانی پاریزی، تهران ۱۳۴۳ ش. (۱۳) مرکز آمارایران، سرشماری عمومی نفوس و مسکن مهرماه ۱۳۶۵، فرهنگ آبادیهای کشور: شهرستان بافق، تهران ۱۳۶۸ ش. (۱۴) مرکز آمارایران، سرشماری عمومی نفوس و مسکن مهرماه ۱۳۶۵، نتایج تفصیلی: شهرستان بافق، تهران ۱۳۶۸ ش. (۱۵) احمدعلی وزیری کرمانی، تاریخ کرمان، چاپ باستانی پاریزی، تهران ۱۳۶۴ ش؛ ۶ - پانویس
۷ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بافق»، شماره۲۶۷. |